Οι σπίλοι (ελιές) εμφανίζονται οπουδήποτε στο δέρμα, οι περισσότεροι στα πρώτα 25 χρόνια της ζωής ενός ατόμου. Συνήθως, είναι καλοήθεις βλάβες. Όμως, κάποιες φορές μπορεί να εμφανίσουν αλλαγές στο χρώμα, το σχήμα ή το μέγεθος. Επίσης, μπορεί να προκαλέσουν κνησμό ή πόνο, μπορεί να αιμορραγούν. Κάποιοι σπίλοι πιθανώς να μετασχηματιστούν σε άτυπους σπίλους ή ακόμα και σε προκακοήθεις ή κακοήθεις βλάβες. Το μελάνωμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Συνήθως, η πρώτη ένδειξη που φανερώνει πιθανή ανάπτυξη μελανώματος είναι κάποια αλλαγή σε έναν υπάρχοντα σπίλο ή η εμφάνιση ενός νέου σπίλου, σκούρου χρώματος, που σταδιακά αλλάζει μορφή.
Τα θηλώματα είναι μαλακά ογκίδια του δέρματος και έχουν μίσχο. Εμφανίζονται είτε λόγω προδιάθεσης, είτε στην εγκυμοσύνη, σε περίπτωση ορμονικών ανακατατάξεων, σε αύξηση βάρους, αλλά και λόγω ηλικίας. Συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, δεν είναι μεταδοτικά και φυσικά δεν πρέπει να τα συγχέουμε με τον Ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων HPV (Human Papilloma Virus) στον οποίο οφείλονται οι μυρμηκίες και τα κονδυλώματα. Είναι καλοήθεις βλάβες, αλλά επειδή προεξέχουν μπορεί να είναι ενοχλητικές ή να προκαλέσουν οίδημα, πόνο ή αιμορραγία αν τραυματιστούν ή συστραφούν. Τις αφαιρούμε κυρίως για αισθητικούς ή λειτουργικούς λόγους, όπως και για αποφυγή αύξησής τους σε αριθμό και μέγεθος.
Αν σκεφτούμε, ότι όλοι σχεδόν οι άνθρωποι έχουν στο δέρμα τους σπίλους, θηλώματα ή υπερκερατώσεις και μάλιστα σε περιοχές που δεν φαίνονται ώστε να παρακολουθούνται άμεσα πιθανές αλλαγές τους, όπως είναι η πλάτη ή το τριχωτό της κεφαλής, τότε μπορούμε να καταλάβουμε πόσο απαραίτητος και επιτακτικός είναι ο δερματολογικός έλεγχος.
Η έγκαιρη ανίχνευση και παρακολούθηση όλων των δερματικών βλαβών είναι η βασική πρόληψη ενάντια στην ανάπτυξη οποιασδήποτε πιθανής κακοήθειας στο δέρμα. Προληπτικά οι ασθενείς πρέπει να εξετάζονται μία φορά τον χρόνο. Όσοι έχουν πολλούς σπίλους, δυσπλαστικούς σπίλους ή ακτινικές υπερκερατώσεις στο δέρμα τους, όσων το δέρμα είναι ανοιχτόχρωμο και παθαίνει εύκολα εγκαύματα από τον ήλιο, εκείνοι που έχουν φυσικά κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, μπλε μάτια, οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος ή μελανώματος προτείνεται να εξετάζονται κάθε έξι μήνες. Γενικά, όλες οι αλλαγές στο δέρμα χρήζουν έγκαιρης προληπτικής και προσεκτικής δερματολογικής αντιμετώπισης. Γιατί μόνο με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την ανάπτυξη μιας ενδεχόμενης κακοήθειας του δέρματος.
Τι είναι το μελάνωμα
Το μελάνωμα (malignant melanoma) είναι ένας κακοήθης όγκος που προέρχεται από νεοπλασματικά δηλαδή μεταλλαγμένα μελανοκύτταρα. Είναι μια επιθετική μορφή καρκίνου υπεύθυνη για εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως. Η συχνότητα του μελανώματος έχει ανέβει πολύ τα τελευταία 30 χρόνια. Για αυτό μια τεράστια ερευνητική προσπάθεια τα τελευταία χρόνια στοχεύει στη θεραπεία του.
Προσβάλλει κυρίως ενήλικες άνδρες και γυναίκες και κάνει την εμφάνισή του κυρίως στο δέρμα. Ωστόσο πρωτοπαθείς θέσεις εμφάνισης μπορούν να είναι οι βλεννογόνοι, τα μάτια, οι μήνιγγες και το πεπτικό σύστημα.
Κινδυνεύουν περισσότερο άτομα με κάποιο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Ιστορικό μακράς έκθεσης στον ήλιο κυρίως χωρίς αντηλιακή προστασία
- Ξανθά ή κόκκινα μαλλιά
- Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων κυρίως κατά την παιδική ηλικία
- Ιστορικό χρήσης καμπινών μαυρίσματος
- Αυξημένος αριθμός σπίλων στο σώμα (>50)
- Αυξημένος αριθμός άτυπων σπίλων στο σώμα
- Ξανθά ή κόκκινα μαλλιά
- Ανοιχτός φωτότυπος δέρματος
- Πολλαπλές ηλιακές εφηλίδες
- Συγγενής 1ουβαθμού με ιστορικό μελανώματος
- Οικογενές σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων
- Διαμονή σε περιοχή με μεγάλη ηλιοφάνεια
- Μεγάλη ηλικία
Tip to keep: Yπάρχουν περιπτώσεις που εμφανίζεται σε έδαφος προϋπάρχοντος σπίλου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το 30% των μελανωμάτων ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Το υπόλοιπο 70% βγαίνει σε καθαρό δέρμα (de novo melanoma).
Σημείωση: Η συχνότερη θέση εμφάνισης στους άνδρες είναι η πλάτη ενώ στις γυναίκες είναι τα πόδια.
Το μελάνωμα στα αρχικά στάδια αρκεί μια απλή χειρουργική αφαίρεση να μας απαλλάξει οριστικά από τη νόσο. Το προχωρημένο μελάνωμα όμως είναι ιδιαίτερα «ξεροκέφαλο» στις θεραπείες. Μέχρι πρόσφατα τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης στο προχωρημένο μελάνωμα ήταν πολύ χαμηλά. Ωστόσο η εισαγωγή νέων στοχευμένων θεραπειών τα τελευταία χρόνια έχει αυξήσει σημαντικά την πενταετή επιβίωση σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο. Πάντα η σωστή καθοδήγηση από τον θεράποντα ογκολόγο είναι απαραίτητη.
